پنجشنبه 01 آذر 1403
گچ و گچ کاری (قسمت 2)

گچ و گچ کاری (قسمت 2)

1395-10-7 ( 7 سال پیش ) دسته خبری : عمومی




گچ و گچ کاری

نحوه اجرای کلی
برای اجرای نازک‌کاری روی دیوارها ابتدا آنها را خاک گچ می‌نمایند. علت مصرف خاک در گچ این است که هم ملات ارزان‌تر تمام می‌شود و هم ملات دیرگیرتری به‌دست می‌آید و هم پلاستیک‌تر (شکل پذیرتر) از ملات گچ سفید می‌باشد. روش تهیه ملات گچ و خاک به این شرح است: خاک رس را الک کرده و با گچ مخلوط می‌نمایند نسبت این مخلوط در اصطلاح بنایی به قدرت گچ و یا زودگیری آن بستگی دارد. هرقدر گچ زودگیرتر باشد به خاک بیشتری نیاز دارد و معمولاً نسبت تقریبی این مخلوط پنجاه درصد می‌باشد. پس از مخلوط کردن گچ و خاک، در ظرف‌های کوچکی که به آن استانبولی می‌گویند، قدری آب ریخته و آنگاه این مخلوط را روی آب می‌پاشند تا بدین وسیله کلیه دانه‌های گچ در تماس با آب باشند. آنگاه آن را مخلوط کرده تا بصورت خمیری یکنواخت درآید و سپس ان را مصرف می‌نمایند. قبل از اجرای خاک گچ عملیات کروم‌بندی و شمشه‌گیری انجام می‌شود. علت این کار این است که ایرادات موجود در سقف یا دیوار مانند ناشاقولی در دیوار یا عدم هم ترازی در سقف و موج داشتن دیوار به طور کلی عدم همبادی تمام نقاط سطح اصلاح شود. نحوه اجرا به این صورت است که ابتدا یک نقطه از دیوار را معین می‌کنند و با گچ و ماله نقطه صافی را در آن محل ایجاد می‌نمایند و بعد این نقطه را با شاقول به پایین منتقل کرده و سطح کوچکی نیز همباد نقطه (سطح) بالا با گچ و خاک در پایین دیوار ایجاد می‌نمایند. آنگاه در گوشه دیگر دیوار نیز همین کار را تکرار می‌کنند. حال به وسیله ریسمان که بین دو نقطه می‌کشند به فاصله حدود یک متر به یک متر زیر ریسمان نقاطی با گچ و خاک و ماله ایجاد می‌کنند به طوری که کلیه این نقاط همباد ریسمان باشد. آنگاه شمشه صافی را انتخاب کرده و به دو نقطه هم سطح و شاقولی در بالا و پایین متکی می‌نمایند و با گچ و خاک پشت آن را پر نموده و بدین وسیله روی دیوار خطی به پهنای چند سانتیمتر به ارتفاع دیوار ایجاد می نمایند و این عمل را هر یک متر به یک متر تکرار می‌نمایند. به این ترتیب ریل‌هایی گچی روی دیوار درست می‌شود. به این عمل شمشه‌گیری می‌گویند. آنگاه بین این خطوط را با گچ و خاک پر می‌کنند و شمشه را روی این ریل‌ها می‌کشند که متناسب با صافی ریل‌های گچی، سطح گچ‌کاری شده تخت می‌شود. امروزه کارخانجات تولید گچ خاک وگچ‌های مخصوص زیر کار آماده نیز تولید می‌کنند که می‌توان بدون مخلوط کردن آنها با خاک در محل کارگاه از آنها استفاده نمود.

در هنگام اجرای گچ خاک و گچ سفید قاعده کلی این است که ابتدا نیمه بالای دیوار اجرا می‌شود که اصطلاحاً به آن دست بالا گویند و سپس نیمه پایین دیوار اجرا می‌شود زیرا در غیر این‌صورت ملات از نیمه بالای دیوار پایین ریخته و نیمه پایین را کثیف می‌کند. بعد از اتمام گچ و خاک و خشک شدن آن اقدام به سفیدکاری می‌کنند. به علت زودگیر بودن ملات گچ آن را مانند ملات گچ و خاک به مقدار کم در استانبولی می‌سازند. در موقع ساختن ملات گچ باید پودر گچ را توی آبی که در استانبولی می‌ریزند، بپاشند تا تمام ذرات گچ در مجاورت با آب قرار گرفته و تر بشوند. آنگاه آن را هم می‌زنند تا دوغاب یکنواختی تشکیل شود. پس از چند دقیقه که گچ شروع به گرفتن کرد آن را با ماله روی دیوار اعمال می‌نمایند. نحوه کار به این صورت است که حدود یک مشت گچ را روی ماله گذاشته و از پایین به بالا می‌کشند. سطح ماله باید در ابتدا نسبت به دیوار زاویه حدود 45 درجه داشته و به تدریج که ماله را به سمت بالا می‌کشیم زاویه ماله با دیوار کمتر می‌شود تا در نهایت به حدود 10 درجه برسد. به این تکنیک، تکنیک ماله باز و بسته گفته می‌شود. زیرا ابتدا زاویه سطح ماله با دیوار زیاد است و سپس به تدریج کم می‌شود. باید دقت داشت که ماله را نباید به طور کامل به دیوار مماس کرد زیرا در این صورت ملات گچ به آن می‌چسبد و از سطح دیوار بلند می‌شود.

همچنین اگر زاویه ماله با دیوار خیلی زیاد باشد (یعنی به نود درجه نزدیک شود) گچ را از روی دیوار می‌تراشد یا ردهای عمیق بر روی گچ به جا می‌گذارد. معمولاً ضخامت ملات گچ سفید روی دیوار که قبلاً خاک گچ شده است حداکثر 5/0 سانتیمتر می‌باشد. پس از آنکه با روش بالا کل سطح گچ اندود شد با استفاده از ماله‌کش یا شمشه‌کش مجدد ردهای ماله را از بین می‌برند (شکل 3).

به علت زودگیر بودن گچ نمی‌توان سطح آن را پرداخت و صاف نمود. بدین علت بعد از سفیدکاری و قبل از آنکه ملات گچ خشک شود، روی آن را یک ورقه ملات گچ کشته به ضخامت چند دهم میلیمتر می‌کشند و با ماله خوب پرداخت می‌کنند تا سطحی کاملا ً صاف و آماده نقاشی بدست آید. کشته ملات، گچی است که دیگر سخت نمی‌شود. البته دقت فرمایید که خشک شدن با سخت شدن اشتباه نشود. گچ کشته را به این طریق تهیه می‌نمایند که ابتدا پودر گچ را از الک بسیار ریز گذرانیده و آنگاه آن را مانند تهیه ملات گچ معمولی توی آب می‌پاشند و به وسیله هم زدن ملات با دست مانع سخت شدن آن می‌شوند و عمل هم زدن را 10 الی 15 دقیقه ادامه می‌دهند تا گچ حداکثر ازدیاد حجم خود را پیدا کند. این ملات کاملا یکنواخت بوده و هرگز سخت نمی‌شود بلکه در اثر تبخیر سطحی خشک می‌شود. گچ کشته به علت آنکه سخت نمی‌شود به کارگران گچ کار فرصت می‌دهد تا سطوح وسیعی را به وسیله ماله صیقلی کنند. ایراد این کار این است که پس از خشک شدن سطح کار امکان سفیدک زدن برای سطح کار هست یعنی ممکن است از سطح کار پوره سفید رنگی به اجسام دیگر بچسبد. برای جلوگیری از این ایراد مهم می‌توان از گچ عاج استفاده کرد ولی لازم است این ملات در مقادیر بسیار کم ساخته شود تا از پرت کار جلوگیری به عمل آید.

نحوه اجرای گچ پاششی

ماشین گچ‌پاش به‌صورتی طراحی شده که گچ را به نسبت خاصی با آب مخلوط کرده سپس با پمپی که در آن خمیر گچ را توسط لوله مخصوصی به سر نازل گچ پاش هدایت کرده و در سر نازل، لوله دیگری که به پمپ هوای فشرده متصل است، مخلوط هوای فشرده و خمیر گچ را به دیوار می‌پاشد. سپس لایه گچ را توسط شمشه‌های دستی صاف کرده و همچنین تراز می‌نماید. روش گچ‌کاری با گچ پاششی بیشتر برای فضاهای بزرگ مقرون به صرفه می‌باشد. این گچ نسبت به گچ عادی دیرگیرتر بوده و در نتیجه زمان لازم را برای اکیپ اجرایی جهت شمشه‌کشی آن در اختیار قرار می‌دهد. با استفاده از این روش مرحله خاک و گچ در ساختمان حذف می‌شود. همچنین این گچ را می‌توان مستقیماً روی سطوح بتنی اعمال کرد و تا ضخامت 10 سانتیمتر قابلیت اجرا دارد و مزیت اصلی آن این است که پرت گچ در این روش بسیار کم است. زیرا گچ بسته‌بندی شده مستقیماً در ماشین ریخته می‌شود. این گچ ضد رطوبت بوده و ترک نمی‌خورد.

مدت اولیه زمان گیرش گچ پاششی حدود 100 دقیقه می‌باشد.

نکته 1: در ساختمان‌هایی که دیوارهای هبلکس اجرا می‌شود، در صورت اجرای تمیز و شاقول دیواره می‌توان از اجرای خاک و گچ صرف نظر کرده و مستقیما گچ سفید را اجرا نمود.

نکته 2: در سقف‌های رابیتس و همچنین دیوارهای رابیتس‌بندی شده خاک و گچ انجام نشده و مستقیماً گچ سفید اجرا می‌گردد.

پرسنل و مدت زمان اجرا

معمولاً اکیپ‌های گچ‌کاری از یک استادکار و یک شاگرد تشکیل می‌شوند. البته گاهی نیز دو استادکار و یک شاگرد نیز با هم کار می‌کنند. استادکارها عملیات اعمال بر روی دیوار و شمشه و ماله‌کشی آن را بر عهده دارند و شاگرد نیز عملیات ساخت گچ در ظروف استانبولی و رساندن آن را به استادکارها انجام می‌دهد. در پروژه‌های بزرگتر می‌توان از چندین اکیپ با ترکیب فوق استفاده نمود. سرعت اجرای کار به زیر کار و مهارت استادکار بستگی دارد. مثلا اجرای گچ سقف‌ها نیاز به زمان بیشتری دارد. همچنین اگر گچ روی رابیتس انجام شود زمان بیشتری می‌برد. ولی می‌توان گفت که یک استادکار ماهر و یک شاگرد در هر روز حدود 40 متر مربع خاک گچ و حدود 50 متر مربع گچ سفید را روی دیوار هبلکس و یا بلوکه سفال با ارتفاع متعارف (حدود 3 متر) اجرا می‌نمایند. البته در صورت اجرای گچ پاششی سرعت به سرعت افزایش می‌یابد. به طوری که در هر روز حدود 300 متر مربع گچ روی دیوار اجرا می‌شود.

دستگاه‌های مورد نیاز برای اجرا

داربست در صورت لزوم، تخته و بشکه، شمشه آلومینیومی، چوبی و یا آهنی، ماله، کاردک، لیسه پلاستیکی، هم‌زن دستی، شاقول، سیمان، تراز و ... جهت گچ‌کاری سنتی مورد نیاز است و در گچ‌کاری پاششی نیز به ماشین گچ پاش و پمپ باد نیاز است.

هزینه‌ها

معمولا دستمزد اجرای گچ پاششی با دستمزد اجرای زیر کار و رویه سنتی (گچ و خاک و گچ سفید) با هم برابر بوده و حدود 10 تا 12 هزار تومان در هر متر مربع می‌باشد ولی هزینه خرید مصالح گچ پاششی گران‌تر از گچ سنتی می‌باشد. هزینه هر کیسه گچ پلیمری پاششی بین 6 تا 10 هزار تومان است. جهت اطلاع از قیمت انواع گچ‌های ساختمانی به قسمت قیمت‌ها مراجعه شود. وزن کیسه‌های گچ پاششی معمولاً 30 کیلوگرم است و هر کیسه حدود 3 متر مربع دیوار را پوشش می‌دهد.

نکته: قیمت اجرای گچ‌کاری غیر شمشه‌کشی (ماله‌ای) کمتر از گچ‌کاری شمشه‌کشی می‌باشد و تقریباً نصف آن می‌باشد.

شرایط جوی مناسب

از اجرای عملیات گچ‌کاری در دماهای زیر صفر باید اجتناب کرد زیرا موجب یخ‌زدن گچ و در نتیجه فاسدشدن گچ می‌شود. البته در صورت لزوم می‌توان با در نظر گرفتن تمهیداتی نظیر پوشاندن درب‌ها و پنجره‌های ساختمان با کاور (در صورتی که درب و پنجره نصب شده باشد) و استفاده از وسایل گرمایی نظیر انواع بخاری در فضاهای داخلی و استفاده از آب گرم جهت ساخت ملات، عملیات گچ‌کاری را انجام داد.

شرایط نگهداری پس از اجرا

پس از اجرای گچ سفید باید از ضربه زدن و خراشیدن آن خودداری کرد. پیشنهاد می‌شود که جهت محافظت گچ سفید عملیات نقاشی یا کاغذ دیواری روی آن انجام شود 

توالی اجرا

معمولاً عملیات خاک و گچ دیوارها بلافاصله پس از تیغه‌چینی دیوارهای داخلی و خارجی انجام می‌شود و پس از اجرای لوله‌گذاری تاسیات برقی و مکانیکی و اجرای سقف کاذب رابیتس و انجام عملیات کاشی‌کاری و کف‌سازی، عملیات گچ سفید انجام می‌شود. در صورتی که سقف کاذب از انواع کناف باشد می‌توان آن را بعد از اجرای گچ سفید اجرا نمود. همچنین قبل از اجرای سفیدکاری حتما باید کف‌سازی انجام شده باشد تا لوله‌های تاسیساتی خوابیده شده در کف واحدها آسیب نبینند. البته می‌توان سرامیک کف‌ها را قبل و یا بعد از گچ سفید اجرا نمود ولی باید دقت داشت که در صورت اجرای سرامیک قبل از اجرای گچ سفید جهت جلوگیری از خراشیدن سرامیک ها در اثر فشار داربست یا بشکه زیر پای گچ کارها، حتما تمهیداتی نظیر قرار دادن قطعات موکت کهنه یا کیسه‌گونی در زیر بشکه‌ها و تذکر به گچ کارها جهت عدم کشیدن بشکه‌ها روی کف در نظر گرفته شود. همچنین بهتر است جهت جلوگیری از کثیف‌شدن کف‌ها در اثر ریختن ضایعات گچ، کف‌ها را با پلاستیک پوشش داد. باید دقت شود که در صورت اجرای گچ قبل از سرامیک کف گچ‌های ریخته شده در کف قبل از اجرای سرامیک کاملاً تمیز شوند زیرا در غیر این‌صورت ممکن است پس از اجرای سرامیک و با جذب آب توسط گچ باقیمانده زیر سرامیک‌ها گچ باد کرده و سرامیک‌ها را بلند کند. عملیات دیگری نظیر نما و نصب پنجره‌ها را نیز می‌توان قبل و یا بعد از گچ سفید انجام داد.

کنترل کیفی و فاکتورهای تعیین کننده

اجرای صحیح

- همواره از گچ مرغوب و مناسب استفاده شود. حداقل اینکه گچ دارای استاندارد باشد.

- تا حد امکان از گچ تازه جهت گچ‌کاری استفاده شود و از گچ‌های کهنه استفاده نشود هرچند که می‌توان با انبارداری صحیح گچ را به مدت یک سال نگهداری کرد ولی تجربه ثابت کرده که هرچه از عمر گچ می‌گذرد مرغوبیت و چسبندگی آن کم می‌شود. بنا براین توصیه می‌شود از گچ تولیدی تازه استفاده شود.

- جهت اجرای گچ‌کاری از اکیپ کار آزموده که قبلا نمونه کار آن را دیده‌اید استفاده کنید. زیرا اکیپ‌های غیر ماهر علاوه بر اینکه ممکن است از نظر فنی کیفیت کار را پایین آورند، پرت زیاد مصالح خواهند داشت که دستمزد احتمالا ارزان‌تر آنها را پوشش می‌دهد.

- سطح گچ‌کاری شده دیوار باید کاملاً صاف و صیقلی و شاقول و عاری از اعوجاج باشد که می‌توان این موضوع را با قرار دادن یک شمشه روی دیوار گچ‌کاری شده، تست کرد.

- سقف گچ‌کاری شده نیز باید کاملاً تراز و بدون موج باشد.

- رنگ گچ پس از خشک شدن باید کاملا سفید باشد.

- پس از خشک شدن کامل گچ نباید با فشار دست گچ فروکش کند و یا به اصطلاح پوک باشد.

- از گچ‌کاری در دمای زیر صفر جداً خودداری شود.

- سطح گچ‌کاری شده پس از خشک شدن باید کاملا سخت بوده و گرده سفید ندهد.

- قطعات فلزی مثل کم درب‌ها و فریم پنجره‌ها و ستون‌های فلزی و بادبندها باید قبل از گچ‌کاری ضد زنگ بخورد.

- روی ستون‌های فلزی و بادبند‌ها و قسمت‌هایی که لوله بخاری در دیوار قرار دارد قبل از گچ‌کاری با توری مرغی پوشانده شود.

- در محل‌های اتصال 2 دیوار با متریال مختلف، مثلا دیوار سفال به دیوار هبلکس و یا دیوار بتنی نیز از توری مرغی استفاده شود تا در اثر انبساط و انقباض متفاوت دو متریال ترک در گچ ایجاد نشود.

منبع / نویسنده :

بازگشت

جهت ارسال نظر شما باید وارد حساب کاربری خود شوید و یا ثبت نام نمایید